Ömer Ziyâuddîn Gümüşhânevî (k.s.) hazretlerine sorulur:
Bir şeyhe intisâb etmeksizin ve ondan izin almaksızın zikir ve fikirde bulunmak, evrâd-ı şerife okumak caiz midir?
Cevap olarak şöyle der:
Caiz ise de böyle bir zikir ve fikirle manen mesafe kat edilemez. Terakki (manevi ilerleme) mümkün değildir. Silsilesi sahih yetkili bir şeyhin bereketi ve tesiri çoktur.
“Şeyh ve mürşid edinmeksizin zikr ve fikretmek mümkün olmaz mı?” diye sorarsan, âdâb, erkân ve usulüne uymak şartıyla evet derim. Ancak rûhânî terakki ve manevi yükseliş kolay olmaz. Kısır bir döngü içerisinde gözü kapalı olarak dönen ve döndükçe mesafe aldığını zanneden insan gibi, uzun yol kat ettiğini sanır, ama aynı çember içinde dönüp durduğundan haberi olmaz. Yetkili ve kâmil bir şeyhin izniyle başlatılan zikrin bereketi ve tesiri çoktur.
Feyz ve bereket isteyen bir müridin, necat (kurtuluş) isteyen bir talibin, kâmil bir şeyhe bağlanması gereklidir. Şeyhi olan ve irşâd edilmesini isteyen kimse kurtulmuş, şeyhi olmayan ve mürşidsiz kalan kimse de hüsrana uğramıştır. Her hakikat talibine, kâmil ve edib bir şeyh, nefsinin ayıplarını, nefsinin âfâtını, amellerinin fesadını, düşmanın kalbine nüfuz etme yollarını gösteren hazık (ehil) bir üstad lazımdır. Ona bir baba gibi ivazsız ve garazsız nasihat edecek ve doğru yolu gösterecektir.
Böyle birini bulduğu zaman, onun sohbet ve zikir meclislerine devam etmeli, onun gösterdiği âdâb ile edeplenmelidir ki böylece bâtını, bir halden diğer bir hale seyredebilsin. Yanan bir kandilden, yakılan diğer bir kandil gibi feyz alsın. Nefsânî iradesinden tamamen sıyrılsın. Böyle birine teslimiyet Allah’a ve Resûlü’ne (s.a.v.) teslimiyettir.
“Allah’ın Resûlü’ne itaat eden Allah’a itaat etmiş olur.” (Nisa, 4/80) ayeti gereğince silsile-i şerife Allah ve Resûlullah’ta (s.a.v.) son bulur. (Rûhu’l-Beyân)
Ömer Ziyâuddîn Gümüşhanevî, Tasavvuf ve Tarikatlarla İlgili Fetvalar, (Sf. 28, 29)
