Bir kimse tarikatlarda çokça üzerinde durulan vird, hatme, rabıta gibi uygulamaları bu isimlerle Kur’an-ı Kerim ve Sünnet-i Seniyye’de arayıp; “Bütün Kur’an’ı ve Sünnet’i inceledim, ‘vird çekiniz, hatme halkası kurunuz, mürşide rabıta yapınız’ şeklinde bir emre ve tavsiyeye rastlamadım; bunların dinde yeri yoktur” dese yanılmış olur. Kur’an-ı Kerim’de ve Sünnet-i Seniyye’de bir şeyin ismi değil, vasfı aranır. Ortak vasıftaki işler, aynı hükümdedir. Tarikatlarda özel kavramlarla tanıtılan ve uygulanan pek çok şey, aslında Kur’an-ı Kerim’de ve Sünnet-i Seniyye’de değişik isimle emir, teşvik veya tavsiye edilmiş olabilir. Vird ve hatme gibi isimlerle uygulanan zikirler, aslında pek çok ayet-i kerime ve hadis-i şerifte anlatılan, övülen ve teşvik edilen zikirlere dâhildir. Şöyle ki: Kur’an-ı Kerim’de bir sayı ve şekil belirtilmeden;

• “Allah’ı çokça zikredin ki kurtuluşa eresiniz.” (Âl-i İmran 41; Ahzab 41-42; Cuma 10)

• “Beni zikredin ki ben de sizi zikredeyim.” (Bakara 152)

• “Sabah akşam Rabbini zikret.” (İnsan 25)

• “Rabbini gizlice içinden zikret.” (A’raf 205)

• “Kalpler ancak Allah’ın zikriyle huzura kavuşur.” (Ra’d 28) şeklindeki emir ve teşvikler mevcuttur.

Rabıtaya gelince: Tasavvuftaki rabıta da aslı ve hedefi itibariyle Kur’an-ı Kerim’de ve Sünnet-i Seniyye’de övülen Allah için sevmek, velîlere özenmek, sâlih insanlara benzemek, onlarla (yolda, halde ve gönülde) beraber olmak, Allah Tealâ’nın ayetlerini tefekkür etmek, O’nun şeâirini (dininin alametlerini) yüceltmek ve onlara hürmet etmekle aynıdır. Ölçü ve edebin dışına çıkanları ayrı tutarsak, rabıta konusu ehlinin tarif, tanım ve tatbikatlarıyla incelendiğinde bu sonuca varmak çok da zor olmayacaktır.

Bir de şunu hatırlamak lazım gelir ki: Bütün bu bahsedilenler ibadetlere yapılmış ilaveler değil, birer usuldür.